کانون مطالعاتی خانه توانگری
خواننده عزیزاین مطلب برگرفته از کتاب چهارده فصلی نماد های اسطوره ای و روانشناسی زنان اثر شینودا بولن می باشد. که در آن سعی بر آن شده است که با ارائه شرح مختصری از سه فصل آغازین کتاب مذکور مفاهیم کهن الگوهای زنانه در قالب ایزد بانوان اساطیری یونان و نیز نقش و حضور آنان در زندگی یک فرد تبیین گردد سپس در ادامه به تفصیل به بررسی ویژگی های شخصیتی ایزد بانوی آتنا، الهه عقل و مهارت، که در فصل پنجم کتاب بیان گردیده، پرداخته شده است. چنانچه گفته شد در این کتاب برای شرح و توصیف روانشناسی زنان از نمادهای اسطوره ای استفاده شده که بی شک چنین ترکیبی از روانشناسی و اسطوره به سبب معنای نمادینی که در خود نهفته دارد ابزاری پر توان در ایجاد بینشی وسیع از انگیزه ها، اضطراب ها، رضایت مندی ها و حتی اجبارهای درونی یک زن به شمار می آید از این رو به سبب اهمیت و جایگاه اسطوره در این اثر به منظور درک بهتر مفاهیم ابتدا در زیر به شرح مختصری از این اساطیر پرداخته شده است. در اسطوره می خوانیم از آمیزش اورانوس- خدای نرینه آسمان- با گایا- خدای مادینه زمین- دوازده تیان آفریده شدند که اولین سلسله حاکم و اجداد المپیها را تشکیل دادند..اما از آنجا که اورانوس از قدرت یافتن فرزندانش نگران بود پس از کرونوس، همه کودکان حاصل ازعشق ورزیش با گایا را در دل او دفن نمود.گایا که از این عمل به خشم آمده بود از فرزندانش برای دفع ظلم پدر کمک خواست و در این بین کرونوس جوانترین فرزند وی به یاری مادر آمد. کرونوس با از بین بردن پدر خود، اورانوس، قدرت را بدست گرفت و از آمیزش وی با ریا اولین نسل المپها (هستیا، دیمیتر، هرا، هادس، پوزیدون، زئوس) آفرینش یافت. اما او نیز به سرنوشت پدر دچار شد و توسط فرزند خود زئوس سرنگون شد و بدین ترتیب زئوس فرمان روای خدایان و فانی ها شد. از آمیزش های متعدد زئوس نسل بعدی خدایان به وجود آمد که آرتمیس، آپولو، آتنا، پرسفون، هرمس، آرس، هفائستوس،آفرودیت و دیونوسوس از آن جمله اند. هفت ایزد بانوی المپ- هستیا، دیمیتر، هرا، آرتمیس، آتنا، پرسفون و آفرودیت- کهن الگوهای ایزدبانوانی هستند که خانم بولن شرحشان را در کتاب خود گرد آورده است ولیکن در این نوشتار تنها به شرح ویژگی های ایزد بانوی آتنا پرداخته خواهد شد. «خدابانوان» یا کهن الگوهای زنانه، نیروهای مقتدر و نامرئی هستند که رفتار و عواطف زنان را شکل می دهند در این کتاب از این نیروهای مقتدر درونی به عنوان علت اصلی تفاوت های شخصیتی میان زنان یاد شده است بدین ترتیب این مطلب که آنچه موجبات خوشنودی و رضایتمندی برخی زنان را فراهم می آورد ممکن است برای دیگران بی معنا باشد به نوع ایزد بانوی فعال در درون فرد نسبت داده شده است اینجاست که هر زن با شناخت ایزد بانوان درونی خود می تواند به غرایز ویژه، اولویت ها و توانایی هایش و نیز نحوه ارتباطش با مردان بصیرت یابد. در هر زنی مجموعه ای از این ایزد بانوان همزمان با هم عمل می کنند که برخی از آنها در زنی برانگیخته شده ( فعال است و رشد یافته) و برخی دیگر خاموش مانده اند اما در این میان اینکه کدام ایزد بانو یا ایزدبانوان در زنی و یا در مرحله ای از زندگی زنی فعال شود به عوامل متعددی بستگی دارد برخی از این عوامل عبارت اند از: استعداد، خانواده و فرهنگ، هورمون ها، انسانهای اطراف، وقایع غیر قابل پیش بینی، فعالیت های فرد در هر مرحله از زندگی و عوامل دیگری که البته شرح و بسط آنان از حوصله این بحث خارج است. چنانچه گفته شد خانم بولن در تبیین روانشناسی زنان از هفت ایزد بانوی یونان در قالب کهن الگوها بهره جسته است و آنان را با توجه به زمینه های هوشیاری، نقش های مطلوب ونیروهای انگیزشیان در سه گروه مختلف جای داده است: خدابانوان آسیب پذیر: هرا ( ایزدبانوی زناشویی)، دیمیتر (یزدبانوی غلات و مادر)، پرسفون (اسطوره دختر) مظهر نقش های سنتی زنان هستند یعنی همسر، مادر و دختر. آنها رابطه گرایند به نحوی که هویت و سلامتشان مشروط به رابطه ای اساسی در زندگیشان است و از آنجا که خود را با دیگران هماهنگ می کنند، آسیب پذیرند به عبارت دیگر این گروه تجلی نیاز زنان به پیوند و ارتباطند. آفرودیت، ایزدبانوی عشق و زیبایی، که به تنهایی گروه خدابانوان کیمیاگر را تشکیل میدهد در میان خدا بانوان زیباترین و وسوسه انگیز ترین بود. روابطش را خود بر می گزید و هرگز قربانی کسی نشد. بدین ترتیب همچون خدابانوان باکره قادر به حفظ خود مختاری و همانند خدابانوان آسیب پذیر در تداوم روابطش توانا بود.با هوشیاری متمرکز و پذیرای خود امکان رابطه ای دوجانبه را فراهم می کرد، رابطه ای که هم او و هم طرف مقابل را تحت تأثیر قرار می داد. خدابانوان باکره: آرتمیس(ایزد بانوی ماه و شکار)، آتنا (ایزدبانوی عقل و مهارت) و هستیا(ایزدبانوی آتشکده)که مظهر ویژگی های زنانه و خود بسندگی در زنانند بر خلاف دیگر خدایان و خدابانوان کوه المپ در مقابل عشق و عاشقی مصونیت داشتند. دلبستگی های عاطفی آنها را از پیگیری آنچه برایشان مهم بود باز نمیداشت. در مقام کهن الگو آنها بیانگر نیاز زنان به خود مختاریند و نیز مظهر توانایی در تمرکز کردن بر آنچه که برایشان پر معناست. این سه کهن الگو نمونه های زنانه ای هستند که فعالانه اهداف خویش را دنبال می کنند. در این بین پیش از معرفی کهن الگوی آتنا به عنوان یکی از خدابانوان باکره لازم است ضمن شرح مفهوم باکره با تفصیل بیشتری به معرفی این گروه از ایزد بانوان بپردازیم. در تبیین مفهوم باکره می توان گفت جنبه باکره این خدابانوان اشاره به بخشی از روان زن دارد که تحت سلطه و تملک مردان در نمی آید، از مردان و تأییدشان بی نیاز است و موجودیتی به کمال، جدا از مرد و از آن خود دارد. آنها هرگز تن به ازدواج نداده زیر نفوذ قدرتمندی نرفته، اغفال نشده، مورد تجاوز و تحقیر قرار نگرفته اند به علاوه عشق و دلباختگی در آنان کارساز نبود. آنها این توانایی را دارند که در مشغولیت های خویش غرق شوند و در عین حال هر آنچه را که از حوزه تمرکزشان خارج است و یا ربطی به هدف نهاییشان ندارد نادیده بینگارند. این دسته از زنان با بی اعتنایی به قضاوت دیگران کاری را انجام می دهند که برایشان اهمیت دارد و رضایت خاطرشان را فراهم می سازد. این تمرکز یکسویه موجب دور شدن آنها از عواطف و غرایز خویش و نیز گسست پیوندشان با دیگران می شود. این زنان به منظور رشد استعدادها و پیگیری ارزش های درون، غالبا از اجرای نقش های سنتی زنان اجتناب می ورزند. وفاداری به خویشتن و در عین حال انطباق با شیوه زندگی در دنیای مردان مبارزه اصیلشان می باشد. هر یک از این سه خدا بانوی باکره در اسطوره مربوط به خود در برابر این مبارزه مشترک راه یگانه خویش را یافته اند در این میان راه آتنا، خدا بانوی عقل و مهارت، پیوند با مردان در مقامی برابر و یا حتی برتر از آنها بود. شیوه انطباق او همگونی و یکی شدن با مردان بود. بسیاری از زنان که وارد دنیای تجارت شده اند و مشاغل سنتا مردانه را برگزیده اند همانا راه آتنا را می پیمایند. اینک پس از ارائه این توضیحات در قسمت بعدی به بررسی ویژگی های کهن الگوی آتنا، خدابانوی عقل ومهارت،می پردازیم.
Design By : Pichak |