نوروز جمشیدی : شاهنامه بنیان گذاری نوروز ، این بزرگ ترین جشن ملی ، میهنی و فرهنگی مردمان ایران را به جمشید ، سومین پادشاه کیانی نسبت می دهد و آن را روزی می داند که جمشید پس از آنکه صنایع مختلفی مانند پارچه بافی ، نخ ریسی ، کشتی سازی و... را به مردم آن روزگار آموزش داد ، دستور داد تا تختی برایش بسازند تا روی آن بنشیند و به آسمان برود .

همه کردنی ها چو آمد به جای                                    ز جای مهی برتر آورد پا ی

به فر کیانی یکی تخت ساخت                                    چه مایه بدو گوهر اندر نشاخت

که چو خواستی دیو برداشتی                                     ز هامون به گردون برافراشتی

چو خورشید تابان میان هوا                                       نشسته برو شاه فرمان روا

جهان انجمن شد بر تخت او                                      شگفتی فرو مانده از بخت او

به جمشید بر گوهر افشاندند                                      مر آن روز را روز نو خواندند

سر سال نو هرمز فرودین                                        بر آسوده از رنج سوی زمین

بزرگان به شادی بیاراستند                                       می و جام و رامشگران خواستند

چنین جشن فرخ از آن روزگار                                  به ما ماند ازآن خسروان یادگار

 

ابوریحان بیرونی در کتاب " التفهیم " می نویسد : نوروز نخستین روز از فروردین ماه است و ششم فروردین ماه روز زایش زرتشت و نوروز بزرگ نامیده می شد و درازای روز و شب برابر می شود . این برابری را به زبان عربی  " اعتدال ربیعی " که همان برابری و یکسانی بهاری باشد می نامند.

 

                * خوان نوروزی یا سفره هفت سین *

مهم ترین انگیزه گستردن خوان نوروزی ، سپاس گزاری آدمیان از داده های اهورایی و پروردگاری بوده است . در نوشته های کهن آمده است که خوان نوروزی از هفت فراورده کشاورزی هم چون برنج ، نخود ، عدس ، گل و ... که با حرف سین آغاز شود ، تشکیل می شود مانند : سیب ، سیر ، سماق ، سنجد ، سمنو ، سبزه ، سنبل و سبزی و ...

به جز هفت سین بسته به رسم و آئین مردم هر منطقه ای چیزهای دیگری بر خوان نوروز نهاده می شود که هرکدام سمبل ویژه ای هستند.

سیب نمودار راز و رمز عشق و دلدادگی و باروری / سبزه تازه روئیده از گندم، عدس ، جو و... نشانه باروری ، نوزایی و برکت در طبیعت و رنگ سبز آن رنگ ملی ایرانیان باستان / سمنو که خوردنش از بایسته های نوروزی است و آن را نمود روان ها و ارواح پاک میدانستند / سنجد نشانه مهر و عشق / سکه بیانی از برکت مادی و بی نیازی /  سنبل و گل های دیگر نشانه ای از زیبایی های طبیعت/ شمع و شمعدان نشانه کانون گرم خانواده / نان نشانه برکت / انارنمادی از باروری و میوه ای که از دیرباز چون میوه ای مقدس مورد احترام ایرانیان بوده است / اسپند یا اسفند از سپنتابه چم به معنی مقدس و گندزدایی کننده است / آب نشانه روشنی و پاکی / ماهی نمادی از جنبش و پویایی هستی / آئینه نمادی از وجدان و بازتاب اندیشه ، گفتار و کردار آدمی / حاجی فیروز با لباس قرمز وکلاه بلند و رنگی و دایره زنگی و دست و چهره ای دود زده که با آواز و پایکوبی پیروزی بهار بر سرمای زمستانی را مژده می دهد .

 

 عید است و موسم گل و یاران درانتظار         ساقی بروی شاه ببین ماه و می بیار

 دل در جهان مبند و به مستی سوال کن          از فیض جام قصه جمشید کامکار

    

                                                                     نوروز  1387 مبارک ، زرین

نوشته شده در سه شنبه 86/12/28ساعت 6:19 عصر توسط زرین ذوالفقار نظرات ( ) | |